سگ
گربه
پرنده
جونده
نحوه استفاده از شانه کک در گربه ها
04 بهمن 1401
مراقبت‌های مورد نیاز در هنگام زایمان سگ
در مقاله « راهنمای کامل نگهداری و مراقبت از سگ در دوران بارداری» توضیحات جامعی در مورد علائم بارداری سگ، آزمایش بارداری سگ، مدت زمان بارداری سگ و تغذیه مناسب سگ در دوران بارداری ارائه کردیم و در این مقاله به بررسی وضعیت توله سگ و مادرش در هنگام تولد می‌پردازیم.
به‌عنوان تذکر در نظر داشته باشید که ممکن است برخی از موارد و آمارهای بیان شده در این مطلب برای نژادهای خاص سگ متفاوت باشد.
بررسی سلامت سگ بعد بارداری
یکی از مهم‌ترین آزمایش‌هایی که بعد از بارداری سگ گرفته می‌شود آزمایش نمونه مدفوع است چرا که انگل‌های روده‌ای (intestinal parasites) در بعد از بارداری در رحم حیوان پخش می‌شوند و در صورت نادیده گرفتن موجب بروز بیماری‌های انگلی می‌شود لذا توصیه می‌شود حتما از آزمایش نمونه مدفوع استفاده کنید تا در مورد سلامت رحم حیوان مطمئن شوید. در صورت شناخت هرگونه بیماری پس از زایمان به هیچ عنوان داروهای سرخود به حیوان ندهید و حتما از دام‌پزشک کمک بگیرید تا داروهای مناسب تجویز شود.
آماده سازی سگ برای زایمان
در اواخر دوران بارداری(۵ـ۱۰ روز آخر) بهتر است یک مکان آرام برای حیوان خود آماده کنید، برای مثال اگر در حیاط باغ یا منزل شما رفت و آمد زیادی صورت می‌گیرد بهتر است محل زندگی سگ را به گوشه‌ای آرام و دنج ببرید تا حیوان احساس راحتی کاملی داشته باشد. نکته مهم در پروسه آماده‌سازی سگ برای زایمان این است که ۳ هفته قبل و ۳ هفته بعد از زایمان سگ‌های دیگر از سگ مادر جدا باشند تا از شیوع ویروس تبخال (intestinal parasites)جلوگیری شود. البته این ویروس به‌ندرت باعث ایجاد بروز بیماری در سگ‌های بالغ می‌شود اما می‌تواند موجب مرگ توله سگ‌ها بشود پس لازم است سگ مادر را در فاصله یک ماه و نیم (۳ هفته قبل و بعد از زایمان) از سایر سگ‌ها دور باشد. یکی از راه‌های شناسایی زمان مناسب زایمان سگ بررسی دمای بدن سگ مادر است؛ دمای بدن سگ مادر در فاصله ۲۴ ساعت قبل از زایمان به ۳۸ درجه سانتی گراد می‌رسد بنابراین لازم است از چند روز قبل از زایمان اندازه‌گیری دمای بدن سگ را شروع کنید تا اطلاع دقیق‌تری از زمان زایمان سگ داشته باشید.
پروسه و مراحل زایمان سگ چقدر زمان می‌برد؟
شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که پروسه زایمان سگ چقدر زمان می‌برد که در پاسخ به این سوال باید بدانید که زمان کاملا مشخصی برای طی شدن پروسه زایمان سگ مشخص نشده است چرا که متناسب با وضعیت جسمی و نژاد سگ این میزان متفاوت است. البته به طور کلی بین ۶ تا ۱۲ ساعت (در مرحله اول زایمان) طول می‌کشد تا یک سگ پروسه زایمان را پشت سر بگذارد. اگر توله سگ‌ها بیش‌تر از یکی باشند فاصله زمانی استاندارد تولد هر توله سگ بین ۴۵ تا ۶۰ دقیقه است اما سگ مادر ممکن است به حداکثر ۴ ساعت استراحت برای تولد هر توله نیاز داشته باشد.
مراحل زایمان سگ
در ادامه مطلب مراحل مختلف زایمان سگ را به شکل دقیقی بررسی کرده‌ایم که اطلاع شما از این مراحل می‌تواند موجب مراقبت بهتری از سگ مادر بشود:
مرحله اول شروع انقباضات بدن سگ
اولین مرحله زایمان سگ همان طور که از اسمش پیدا است مرحله انقباضات است. در این مرحله دهانه رحم سگ شروع به انقباضات متناوب می‌کند که البته بعید که شما به صورت چشمی متوجه این انقباضات درونی رحم بشوید. در این مرحله حیوان بی‌قراری زیادی می‌کند و به‌صورت دائم در لانه خود بی‌تابی می‌کند، اگر در این مرحله سگ استفراغ کرد نگران نشوید چرا که به دلیل انقباضات بالای بدن استفراغ در این مرحله امری محتمل است و همان طور که در بالا هم اشاره شد این مرحله بین ۶ تا ۱۲ ساعت زمان می‌برد.
مرحله دوم انقباضات قوی‌تر و شدیدتر بدن سگ
در مرحله دوم زایمان انقباضات بسیار شدیدتر می‌شود و در میانه همین انقباضات توله سگ متولد می‌شود. همانطور که گفته شد توله سگ‌ها با فاصله زمانی ۴۵ تا ۶۰ دقیقه‌ای (۱۰ تا ۳۰ دقیقه فشار سخت و مداوم) متولد می‌شوند و متناسب با فشاری که به سگ مادر می‌آید استراحت سگ بین تولد هر توله ممکن است تا ۴ ساعت هم زمان ببرد.
تذکر مهم: اگر زمان تولد توله بسیار طولانی شد به‌صورت سرخود هیچ کاری انجام ندهید و از یک دام‌پزشک کمک بخواهید.
تعداد توله‌های سگ به‌صورت کلی بستگی به نژاد حیوان دارد و سگ‌هایی با جثه بزرگ معمولا توله‌های بیش‌تری هم دارند. تعداد متوسط توله‌ها در یک زایمان از یک تا شش توله متغیر است اما برخی از نژادهای سگ تا ۱۵ توله هم در یک زایمان به دنیا می‌آورند. تعداد توله‌های موجود در رحم حیوان را به کمک اشعه ایکس در اواخر دوران بارداری می‌توان سنجید که البته تا قبل از گذشت ۵۵ روز از بارداری امکان شمارش توله سگ‌ها وجود ندارد.
پس از تولد توله سگ چه کارهایی باید انجام داد؟
بعد از طی شدن مراحل زایمان و به دنیا آمدن توله سگ احتمالا یک غشای بسیار نازک دور حیوان مشاهده می‌کنید که لحظاتی پس از تولد حیوان از بین می‌رود، این غشا در حقیقت برای محافظت از حیوان در رحم تشکیل می‌شود. اگر این غشا به صورت خودکار بعد از تولد پاره نشد باید به صورت دستی آن را بردارید تا توله سگ امکان تنفس پیدا کند. برای این کار باید غشا را حذف کنید و سپس مایعات موجود در بینی حیوان را خارج کنید و در ادامه دهان حیوان را با سمت پایین باز کرده و باقی مانده مایعات را هم حذف کنید. شاید در این مرحله نیاز باشد که توله سگ را به آرامی تحریک کنید تا با انقباضات بدن خود نفس کشیدن را شروع کند. پس از زایمان به وضعیت بند ناف توله سگ دقت داشته باشید، و اگر این بند ناف توسط سگ مادر قطع نشده است باید خودتان آن را قطع کنید که البته باید مراقب باشید که بند ناف کشیده نشود چرا که کشیده شدن بند ناف می‌تواند موجب آسیب دیدن توله سگ شود. بند ناف توله سگ را از حدود ۲ سانتی متری بدن توله سگ بشکنید و سپس به آرامی آن را پاره کنید.
نکات مهم زایمان سگ
در قسمت‌های بالا روند کلی زایمان سگ را به صورت دقیق بررسی کردیم و در این قسمت می‌خواهیم ۳ نکته مهم دیگر را در مورد زایمان سگ ارائه کنیم:
۱ـ اجازه ندادن سگ مادر برای مراقبت از توله‌ها
اگر بعد از تولد توله سگ، سگ مادر اجازه پرستاری از توله‌ها را به شما نمی‌دهد احتمالا مشکلی برای توله سگ وجود دارد برای مثال ممکن توله سگ به بیماری «کام شکاف‌دار» دچار باشد که برای رفع این موضوع باید دهان توله را باز کنید و به سقف دهان حیوان نگاه کنید و مطمئن شوید که سقف دهان حیوان کاملا جامد و بدون هرگونه سوراخی است و در صورتی که غیر از این بود حتما با یک دام‌پزشک مشورت کنید.
۲ـ گرم نگه داشتن محل توله سگ‌ها
بلافاصله پس از زایمان محل نگهداری توله سگ را گرم نگه دارید چرا که توله سگ‌ها قادر به تنظیم دمای بدن خود نیستند. دمای لازم برای بدن توله سگ‌ها در روزهای ابتدایی تولد حدود ۲۹ درجه سانتی گراد است اما بعد از گذشت چند روز از زمان تولد می‌توانید دما را به ۲۵ درجه هم کاهش دهید.
۳ـ معاینه سگ مادر و توله سگ‌ها
پس از زایمان بهتر است سگ مادر و توله سگ‌ها توسط یک دام‌پزشک معاینه شوند تا از نبود هر گونه مشکلی مطمئن شوید. اگر حمل سگ‌ها به کلینیک دام‌پزشکی دشوار است می‌توانید از یک دام‌پزشک بخواهید تا سگ‌های شما را در محل مورد نظرتان معاینه کند.
